8 Παραστάσεις στην Αθήνα με αφορμή την Παγκόσμια ημέρα της γυναίκας

Ημέρα με αγωνιστικό παρελθόν που έρχεται να συνδεθεί με τις διεκδικήσεις του σήμερα. Η 8 Μάρτη 2025, Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας μας θυμίζει πως «δεν είμαστε όλες, λείπουν οι δολοφονημένες», αλλά και πως ο αγώνας ενάντια σε κάθε μορφή εκμετάλλευσης δε μπορεί να καρποφορήσει χωρίς την ουσιασιαστική εμπλοκή γυναικών και θυληκοτήτων.

Το CultureNow συγκέντρωσε 8 τίτους παραστάσεων – που ανεβαίνουν αυτή τη στιγμή στην Αθήνα – και που φωτίζουν κάποια πτυχή της γυναικείας υπόστασης στο σήμερα.

Prima Facie | Θέατρο Πορεία

Η Tessa είναι μια νέα και λαμπρή δικηγόρος, εθισμένη στη νίκη. Έχει σφυρηλατήσει όλη την καριέρα της με απόλυτη αποφασιστικότητα, φροντίζοντας να ξεπεράσει την καταγωγή της από την εργατική τάξη για να μπορέσει να φτάσει στην κορυφή του παιχνιδιού. Και τα καταφέρνει. Πάντα τα καταφέρνει. Ξέρει καλά πως σε ένα ανδροκρατούμενο και βαθιά συντηρητικό σύστημα το «ποιον ξέρεις» και το «από που κατάγεσαι» είναι εξίσου σημαντικό με το «ποιος είσαι». Δουλεύοντας σκληρά κάθε της υπόθεση έχει εξελιχθεί σε κορυφαία συνήγορο υπεράσπισης. Και καθοδηγούμενη από την πίστη της στο νομικό πλαίσιο και στο δικαίωμα για δίκαιες δίκες, δεν υπάρχει τίποτα που να αγαπά η Tessa περισσότερο από τη συγκίνηση που της χαρίζει το να αθωώνει πελάτες.

Ένα βράδυ, ένα ραντεβού με έναν συνάδελφό της πάει τρομερά στραβά. Και η απρόσμενη τροπή των γεγονότων μετατοπίζει την ηρωίδα στην άλλη πλευρά του μαρτυρίου. Η ανερχόμενη δικηγόρος βρίσκεται ξαφνικά ανυπεράσπιστη μετά από σεξουαλική κακοποίηση. Και διαπιστώνει, για πρώτη φορά, ότι οι κανόνες του παιχνιδιού, που και η ίδια κατά καιρούς χρησιμοποίησε, τώρα μπορεί να μην την προστατεύσουν. Η Tessa αμφισβητεί όλα όσα πίστευε, καθώς συνειδητοποιεί ότι οι νόμοι είναι φτιαγμένοι από άντρες. Και πως όλη η ηθική αντίληψη γύρω από τα όρια της σεξουαλικής κακοποίησης καθορίζεται αποκλειστικά και μόνο, μέσα από τις απόψεις της πατριαρχικής εξουσίας για αυτό το ζήτημα.

Οι μαμάδες δεν αρρωσταίνουν ποτέ | Δημοτικό Θέατρο Πειραιά

Αυτό το έργο δεν είναι μια ιστορία που κάποιος φαντάστηκε. Μπορείτε να το δείτε και σαν ντοκιμαντέρ. Ένα ντοκιμαντέρ που γράφεται πάνω στο γυναικείο σώμα. Όμως ο φακός δε μένει εκεί, μπαίνει στο μυαλό, καταγράφει τις σκέψεις. Μπαίνει στα σωθικά, καταγράφει αισθήσεις και αισθήματα. Αυτή η γυναίκα είναι σύζυγος, μάνα, εργαζόμενη. Είναι φίλη. Είναι κόρη και είναι αδελφή. Αυτή η γυναίκα, που αίφνης χάνει το στήθος της από καρκίνο, ζει στο κρεβάτι της και κάνει διακοπές στο καθιστικό. Βγαίνει βόλτες, περπατάει στην πόλη. Πετάει τα βαρίδια. Νιώθει ελεύθερη. Αυτή η γυναίκα δεν ντρέπεται να γελάσει ανελέητα με όσα τρελά συμβαίνουν γύρω της, πάνω της, μέσα της. Δεν ντρέπεται να κλάψει. Αυτή η γυναίκα βγαίνει στον πόλεμο και δεν θα επιτρέψει σε κανέναν να της κάνει τον πρόλογο. Μια γυναίκα, με ένα μόνο στήθος. Μια μαμά, σαν όλες τις άλλες, ξέρετε ποιες, αυτές που δεν αρρωσταίνουν ποτέ. Στις κρίσιμες καμπές της ζωής αλλάζουμε – μόνο αν το επιτρέψουμε στον εαυτό μας. Αυτή η γυναίκα αλλάζει. Προχωράει μπροστά. Αυτό το έργο αφορά όλους τους ανθρώπους που ένιωσαν κάποια στιγμή της ζωής τους απώλεια. Ακόμη πιο πολύ αφορά τους ανθρώπους που πίστεψαν πως δε θα τη νιώσουν ποτέ.

ΜΑΜΙ | Στέγη Ιδρύματος Ωνάση

Ο Mario Banushi, δημιουργός τρυφερών θεαμάτων και συναισθηματικών εικόνων, και η νέα του διεθνής συμπαραγωγή στη Στέγη. «Η μητέρα μου έφερε στον κόσμο εμένα και χιλιάδες άλλα παιδιά. Ήταν μαία». ΜΑΜΙ, μια παράσταση-ύμνος για όλες τις γυναίκες που μας μεγάλωσαν.

Αντλώντας έμπνευση από προσωπικά βιώματα, ο 26χρονος αλβανικής καταγωγής Mario Banushi, δημιουργός μιας ολότελα δικής του σκηνικής γλώσσας, στο ΜΑΜΙ, που κάνει παγκόσμια πρεμιέρα στις 6 Φεβρουαρίου στη Στέγη προτού ξεκινήσει το διεθνές ταξίδι του, μας χαρίζει μια αξιομνημόνευτη περιπλάνηση στην πηγή της ζωής. Γιατί στην προσωπική μυθολογία του Banushi, οι σχεδόν ομόηχες λέξεις «μάμι» και «μαμ» γίνονται ταυτόσημες. Μάμι, όπως μητέρα. Μαμ, όπως φαΐ. Κάποιος βγάζει την καρδιά του και την προσφέρει στον άλλο σαν ένα καρβέλι αχνιστό ψωμί. Στην παράσταση, η Κεντρική Σκηνή της Στέγης μετατρέπεται σε ένα τοπίο μνήμης. Οικείο και, συνάμα, απόκοσμο. Οι ερμηνευτές, βυθισμένοι στη σιωπή, πλάθουν συμβάντα βαθιάς συγκίνησης και μας παρακινούν να αναγνωρίσουμε και να αντιμετωπίσουμε τις δικές μας μνήμες, τις δικές μας σχέσεις και τη συναισθηματική κληρονομιά που κουβαλάμε.

Στην κορυφή του κόσμου, εκεί να με πας | Θέατρο Αργώ

Γιατί η Μαρία ονειρεύεται κάθε βράδυ στον ύπνο της μια μαύρη κατσίκα; Γιατί η Κάτια μένει στο «γυναικείο» block; Γιατί η Γιάνι απαγορεύεται να βγει από το στούντιό της; Ποια είναι η πραγματική ταυτότητα της Θανάσιας; Τι κρύβει κάτω από τα ρούχα της η Νέλλυ; Τι λένε οι γυναίκες όταν είναι μόνες τους; Πέντε εντελώς διαφορετικές νέες γυναίκες συναντιούνται σε ένα διαμέρισμα, η κάθε μια αποζητώντας κάτι διαφορετικό. Με αφορμή τα γενέθλια της Μαρίας, οι ιστορίες τους ξεδιπλώνονται και συμπλέκονται σε ένα πάρτι με πολύ χιούμορ, μουσική, χορό αλλά και έντονες δραματικές εναλλαγές, ακραίες συγκρούσεις και πολλή συγκίνηση.

Το έργο μιλά για όλες τις σύγχρονες γυναίκες, που προσπαθούν να αποδεχθούν τους εαυτούς και τις αλήθειες τους για να προχωρήσουν μπροστά μέσα σε ένα περιβάλλον που τις ανταγωνίζεται εκ προοιμίου. Κάθε μια από τις πέντε ηρωίδες μπορεί να είναι για την άλλη αγενής, τοξική, ακραία επιθετική και βίαιη, αλλά ταυτόχρονα, όσα τα μυστικά τους ξετυλίγονται, αποκαλύπτεται η τρυφερή και υποστηρικτική τους φύση. Κάθε μια από αυτές αντιμετωπίζει καταστάσεις που αφορούν διαχρονικά τις γυναίκες: την καριέρα, τη μητρότητα, την καθημερινή βία, τον σεξισμό, την ψυχική ασθένεια, τον κοινωνικό αποκλεισμό, τα αυστηρά κοινωνικά πρότυπα, την διαρκή διεκδίκηση της ταυτότητάς της. Κι ενώ όλες πληρώνουν το αντίστοιχο τίμημα των αποφάσεών τους για να «χωρέσουν» στην κοινωνία, σε μια τολμηρή αλληγορία, καμία δεν μπορεί να βρει τη σωστή «συνταγή». Στο τέλος του έργου όλες καταδιώκονται ως παράνομες, εκτός νόμου και αποδεκτών ορίων.

Μονόκλινο σε Μπουάτ | Θέατρο Αλκμήνη

Πώς μοιάζουν στ’ αλήθεια τα «τέρατα»; Πόσος πόνος μπορεί να κρύβεται σε μια αρρώστια με το εξωτικό όνομα Καζαμπλάνκα; Μπορεί να είναι κακοποιητικός ένας γοητευτικός επαναστάτης φιλόσοφος; Είναι η κατάθλιψη σαν μπουάτ με τραγούδια για κουλτουριάρηδες;

Μια γυναίκα παλεύει μανιασμένα με τους δαίμονες της, κακοποίηση, βιασμό, αυτοάνοσο, αναπηρία, ψυχική νόσο κι έναν έρωτα που τη σημάδεψε κυριολεκτικά. Όπλα της το χιούμορ, η ειρωνεία, ο αυτοσαρκασμός και οι γυναίκες της ζωής της, η μητέρα, η γιαγιά, η ψυχολόγος, οι φίλες της. Η ηρωίδα κατεβαίνει και τα επτά επίπεδα της προσωπικής της κόλασης, για να αναδυθεί σε μια εποχή νέων νικών. Το μαύρο εναλλάσσεται με το εκτυφλωτικό λευκό, το φως με το σκοτάδι. Ένα ταξίδι αυτογνωσίας και αυτοπραγμάτωσης, όπου το προσωπικό γίνεται συλλογικό και η ατομική εξέγερση συναντάται με την κοινωνική.

Μαθήματα οικιακής οικονομίας | Θεατρική Σκηνή Αντώνη Αντωνίου

Δύο γυναίκες, μία μητέρα και η κόρη της, αναμοχλεύουν το παρελθόν προσπαθώντας να βρουν τις αιτίες που οδήγησαν στο αινιγματικό παρόν. Στήνουν πάνω στη σκηνή την ιστορία τους, μια ιστορία τριών διαφορετικών γενεών γυναικών που ξεκινά στις αρχές του εικοστού αιώνα και φτάνει μέχρι το σήμερα. Μια οικογενειακή ιστορία, από αυτές που εκτυλίσσονται κεκλεισμένων των θυρών και που τις γνωρίζουν λίγοι, εκτός κι αν τύχει να φτάσουν να γίνουν πρωτοσέλιδα. Μπορούν να διορθωθούν τα λάθη που διαπράξαμε; Μπορούν να αρθούν τα αδιέξοδα; Μπορούν να μεταφερθούν οι βαθύτερες εμπειρίες μας; Μπορούν να ακουστούν οι αδύναμοι; Μπορούν να ακούσουν οι δυνατοί; Μπορεί μια γυναίκα να απομακρυνθεί από τον προδιαγεγραμμένο κοινωνικό της ρόλο; Μπορεί μια γυναίκα να καθορίσει την ταυτότητά της; Πόσο ερωτικοί είναι οι σύντροφοι; Πόσο συντροφικοί είναι οι εραστές; Πόσο εφικτή είναι η ελευθερία; Πόσο επιθυμητή είναι η ισότητα;

Στη ροή της αφήγησης διαπλέκεται το μανιφέστο της πρώτης διακήρυξης των δικαιωμάτων της γυναίκας, που γράφτηκε στην Επανάσταση του 1789 από τη Γαλλίδα επαναστάτρια και φεμινίστρια Olympe de Gouges, και η καθοδήγηση που προσφέρει στις νεαρές συζύγους ο Νικόλαoς Τσελεμεντές στον Οδηγό Μαγειρικής του, τον γνωστό σε όλους μας Τσελεμεντέ που έχει θρέψει και αναθρέφει αμέτρητες γενιές της ελληνικής οικογένειας.

Η διαιώνιση της πατριαρχίας, η υποκρισία της αστικής τάξης, τα ερωτηματικά του έρωτα, τα αδιέξοδα της οικογένειας είναι κάποια απ’ τα θέματα που θίγονται στο καινούριο θεατρικό έργο της Μιχαέλας Αντωνίου και ο Θανάσης Χαλκιάς φτιάχνει μια παράσταση για την ελευθερία του πνεύματος και του σώματος, την έμφυλη βία και την καταπίεση.

Πάρανταϊζ – H αίθουσα κλιματίζεται | Θέατρο 104

Εφτά γυναίκες αφηγούνται πέντε αυτοτελείς ιστορίες έρωτα και σεξ δια χειρός Λένας Κιτσοπούλου. Το γυναικείο σώμα, η ερωτική επιθυμία, η ένοχη απόλαυση, η άνευ όρων παράδοση στην σαρωτική φύση του έρωτα. Πάντα στην Ελλάδα και πάντα καλοκαίρι. Τα τζιτζίκια, το τσάμικο, το πλαστικό τραπεζομάντηλο, το κρασί της παρέας, το πράσινο λάστιχο, τα ξύλινα τσόκαρα, το ψητό καλαμπόκι, οι πλαστικές καρέκλες. Σημεία αναφοράς που μετατρέπουν το κλισέ σε κάτι βαθιά συλλογικό που μας αφορά όλους.

Πέντε ιστορίες για τον έρωτα και την γυναικεία σεξουαλικότητα, ιδωμένες από μάτια γυναικών, βιωμένες από σώματα γυναικών. Και πάνω στη σκηνή, ειπωμένες από τα στόματα και τα σώματα εφτά γυναικών.

Μαρμαρυγή | Θέατρο 104

Τέσσερις γυναίκες. Μια διαλυμένη πανκ μπάντα. Μουσική επί σκηνής. Χωρίς μουσικούς.

Ένας ρεαλιστικός τέταρτος τοίχος από τον οποίο ξεπηδάνε ιστορίες που αντανακλούν βαθιά ριζωμένες αντιλήψεις για τη γυναίκα. Βιωμένες εμπειρίες θρυμματίζουν σιγά σιγά τον τοίχο, αφήνοντας ορμητικά την καταπιεσμένη ευαλωτότητα να εκφραστεί, επιτέλους. Δύο συνηθισμένες μαμάδες αποφασίζουν να επανενώσουν μια χρόνια διαλυμένη πανκ μπάντα. Ξέρουν όμως τα καινούργια μέλη πως είθισται να παίζουν κάποιο μουσικό όργανο για να είναι σε μια μπάντα; Κάπου ανάμεσα στην αποτυχημένη μουσική (ή και όχι, ποιος ξέρει) και στο αναπόφευκτο ταίριασμα των μελών, ο χρόνος τελειώνει. Οι διαφορετικές ιστορίες θα καταφέρουν ν’ ακουμπήσουν η μια την άλλη;

Τι είναι αυτό που βλέπουμε πάνω στη σκηνή; Είναι συναυλία; Performance; Πρόβα; Γυναικείο παραδοσιακό πανκ της μανούλας; Ή κάτι εντελώς άλλο;

Με μοχλό την ίδια την ανθρώπινη ιστορία η παράσταση ανοίγει μια κουβέντα για το φεμινιστικό ζήτημα και την ανάγκη να αλλάξει ο τρόπος με τον οποίο αντιμετωπίζονται οι γυναίκες από τους συντρόφους, τους εργοδότες, τους γονείς, τη θρησκεία, τους φίλους αλλά και από τις ίδιες τις γυναίκες.

Κεντρική εικόνα θέματος: Πάρανταϊζ – H αίθουσα κλιματίζεται | Photo Credit: Μυρτώ Κουτλή